Voor de verbreding van de A27 tussen Houten en knooppunt Hooipolder moeten gronden bouwrijp worden gemaakt. Deze werkzaamheden tasten de natuur aan. ‘Dat is helaas onvermijdelijk’, vertelt Martijn de Haan, ecoloog bij Rijkswaterstaat. ‘Het verlies van natuur vangen we op 2 manieren op: als het kan direct in het gebied zelf, en anders op een andere plek.’ Sinds 2016 voert ingenieursbureau Arcadis hiervoor in opdracht van Rijkswaterstaat voorbereidende natuuronderzoeken uit. ‘Hoe eerder je begint met het in kaart brengen van de planten en dieren in een gebied, des te beter je kunt voorsorteren op de te nemen maatregelen. Zo geven we de natuur de tijd om te verhuizen. Dat kan door bijvoorbeeld alvast nesten of andere verblijven voor dieren in nieuw gebied te plaatsen.’

Ontheffing vanwege beschermde diersoorten

De eerste plek waar Rijkswaterstaat begint met het bouwrijp maken van gronden is in natuurgebied De Hillen. Hoewel het tracébesluit voor de A27 Houten - Hooipolder sinds 2020 onherroepelijk is, is voor het werk in natuurgebied De Hillen ook een ontheffing Soortenbescherming Wet natuurbescherming nodig. Dit onder andere vanwege de aanwezigheid van beschermde diersoorten zoals de steenmarter en de ruige dwergvleermuis. We houden zo veel mogelijk rekening met deze dieren. ‘Deze ontheffing hebben we aangevraagd bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)’, aldus De Haan. ‘Omdat de ontheffing in september 2021 is verleend, kunnen we nu beginnen met het bouwrijp maken van dit gebied.’

Werkzaamheden combineren

Het weghalen van de bomen is hierbij de eerste stap. Aannemer Van den Broek is op dinsdag 15 februari 2022 begonnen met het verwijderen van ongeveer 50 bomen en diverse struiken en het toepassen van ecologische maatregelen in De Hillen. Dit gebeurt in een strook van 40m breed en 450m lang (ongeveer 2 hectare). De Haan: ‘Dat is ruim op tijd om er per 15 maart 2022 mee klaar te zijn. Dan begint het broedseizoen van de vogels; ook de marters mogen we dan niet meer storen.’

Het bedrijf combineert deze werkzaamheden vanuit efficiëntieoogpunt met het weghalen van ongeveer 30 bomen aan de Statendamweg. De Haan: ‘Dit is nodig voor de aanleg van een rotonde en de verbreding van de Statendamweg bij op- en afrit 33 van de A59. Ook deze werkzaamheden vinden plaats in het kader van de wegverbreding van de A27 Houten - Hooipolder.’

Hout zo duurzaam mogelijk afzetten

De Haan benadrukt dat Rijkswaterstaat niet meer bomen en struiken verwijdert dan strikt noodzakelijk. ‘Bovendien geldt voor alle verwijderde bomen een herbeplantingsplicht. Dit betekent dat we voor elke boom die wordt gekapt, na de wegverbreding een nieuwe boom terug planten. Bij dit project planten we zelfs meer nieuwe bomen en struiken terug dan we weghalen.’ Samen met Staatsbosbeheer wordt het gekapte hout bovendien zo duurzaam mogelijk in de markt afgezet. ‘We richten ons daarbij als eerste op de meubelmakerij’, vertelt De Haan. ‘Dat is het meest duurzaam. Voor te slecht hout rest spaanplaatproductie en de papierindustrie. De minst gewenste optie is gebruik als biomassa.’

Meer halen uit beton

Martijn de Haan zoekt als ecoloog altijd naar mogelijkheden om tijdens een project met dezelfde inspanning en bijna hetzelfde budget nét iets meer te doen, het zogenoemde natuurinclusief bouwen. ‘Zo kun je beton rechttoe rechtaan fabriceren. Maar je kunt in de constructie ook ruimtes overlaten – die de sterkte niet aantasten – waarin verblijfplaatsen voor vleermuizen kunnen ontstaan. Het is fijn om te merken dat collega’s en aannemers hier enthousiast over zijn en er graag met ons over willen meedenken.’

Meer lezen?

• Volgende stap in voorbereiding: eerste ontheffingsaanvraag bouwrijp maken grond