Zo’n 80 procent van de Nederlandse bruggen en viaducten die op de nominatie staan voor sloop, heeft nog niet het einde van zijn levensduur bereikt. ‘Ze kunnen nog wel even mee, alleen niet op hun huidige plek’, zo vertelt Barbara van Offenbeek, senior adviseur circulaire economie bij Rijkswaterstaat. ‘Bijvoorbeeld omdat de constructie niet geschikt is voor de uitbreiding van rijbanen.’

Grondstoffenwinning en milieu-impact

Niet zo raar dus dat Rijkswaterstaat inzet op hergebruik van bruggen. Van Offenbeek legt uit dat voor het bouwen van een brug veel grondstoffen nodig zijn. ‘Ook gaat het gepaard met veel milieu-impact. Niet alleen door het winnen van grondstoffen, maar ook door het productieproces. Op zich worden vrijkomende bruggen wel gerecycled; de grondstoffen zelf gaan dus niet verloren, maar het is beter om te kijken of we de brug elders kunnen hergebruiken. Dat scheelt sloop en recyclingkosten – en de daarmee gepaard gaande milieu-impact – én zorgt ervoor dat we geen nieuwe brug hoeven te bouwen.’

Urgent

Hergebruik van bruggen is een onderwerp dat leeft, ook bij andere overheden. En het thema wordt alleen maar urgenter. ‘Rijkswaterstaat staat de komende decennia voor een grote vervangings- en renovatieopgave, waarbij veel bruggen vrijkomen omdat ze aan vervanging toe zijn. Dit betekent niet dat ze helemaal moeten worden afgeschreven. Op onze rijkswegen kunnen ze niet meer mee, maar op het onderliggende wegennet met minder zwaar vrachtverkeer kunnen we ze mogelijk nog 60 tot 100 jaar gebruiken.’

Samen het wiel uitvinden

Maar hoe gaat het hergebruik van bruggen dan in zijn werk? ‘We hebben er nog weinig ervaring mee’, vertelt Van Offenbeek. ‘We verwachten dat het kan, maar doen het nog niet. Het is een wiel dat we samen met elkaar aan het uitvinden zijn.’ Daarom heeft Rijkswaterstaat samen met de gemeente Rotterdam, de gemeente Amsterdam en een aantal marktpartijen een concrete case bestudeerd: de Keizersveerbruggen. ‘Deze bruggen worden tijdens de verbreding van de A27 tussen Houten en knooppunt Hooipolder vervangen door 2 nieuwe bruggen. Ze zijn dus over, en in die zin een ideaal studieobject in het kader van hergebruik.’ 

Uitkomst is nog onzeker

Voor de Keizersveerbruggen zijn 2 mogelijke opties onderzocht: hergebruik in onderdelen bij de bestaande Spijkenisserbrug en hergebruik voor een verbeterde OV en/of fietsverbinding tussen Amsterdam en Zaandam. ‘We hebben belemmeringen en mogelijkheden in kaart gebracht tijdens een bijeenkomst met deskundigen van marktpartijen en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam.’ Hoewel het traject voor de Keizersveerbruggen nog geen totaaloplossing voor het hergebruik van bruggen heeft opgeleverd, zijn er wel interessante vervolgstappen. ‘De optie om de bruggen her te gebruiken bij de OV en/of fietsverbinding tussen Amsterdam en Zaandam wordt nu technisch verkend. Valt die verkenning positief uit, dan willen we het voorstel bespreken met bestuurders en kijken of er draagvlak is voor zo’n oplossing. De uitkomst is nog onzeker, maar we timmeren aardig aan de weg.’

Meer weten over het hergebruik van bruggen en het onderzoek naar de Keizersveerbruggen? Lees dan een uitgebreide versie van dit artikel in het e-zine Rijkswaterstaat Zakelijk & Innovatie.